Szansa na życie od pierwszych minut – Kraków dołącza do programu hipotermii leczniczej w transporcie noworodków!

Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie dołącza do programu hipotermii leczniczej w transporcie noworodków. Oznacza to, że dzieci z niedotlenieniem okołoporodowym będą mogły rozpocząć terapię już w karetce, w drodze do tego ośrodka. – To dla nas bardzo ważne wydarzenie, bo im szybciej wdrażamy leczenie tym lepsze mogą być rokowania dla naszych pacjentów. Czas ma tu kluczowe znaczenie – mówi prof. dr hab. med. Rafał Chrzan, Dyrektor Medyczny Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie.

Program zainicjowany przez Generali Polska, Fundację The Human Safety Net, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, przy ścisłej merytorycznej współpracy z prof. Janem Mazelą, Kierownikiem Oddziału Neonatologicznego Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego UM w Poznaniu.

Chłodzimy dla życia

Hipotermia terapeutyczna jest metodą polegającą na kontrolowanym obniżeniu temperatury ciała noworodka do ok. 32- 33º C w celu spowolnienia metabolizmu mózgu. Od 2010 r. metoda ta jest rekomendowana jako standard leczenia noworodków z ciężką i umiarkowaną encefalopatią niedotlenieniowo – niedokrwienną[1], która dotyka około 1-3 noworodków na 1 000 urodzeń[2].

- W konsekwencji niedotlenienia okołoporodowego dochodzi do uszkodzeń neurologicznych, które mogą prowadzić do ciężkich powikłań w postaci porażenia mózgowego czy napadów padaczkowych. Hipotermia terapeutyczna jest obecnie jedyną udokumentowaną metodą leczenia zmniejszającą śmiertelność i poprawiającą rokowania neurologiczne u noworodków. Kluczowe jednak by została wdrożona możliwe jak najszybciej, maksymalnie w ciągu 6 godzin od urodzenia – przekonuje prof. Jan Mazela, Kierownik Oddziału Neonatologicznego Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego UM w Poznaniu, kierownik merytoryczny programu hipotermii leczniczej w transporcie.

W Polsce obecnie funkcjonują 33 ośrodki neonatologiczne[3], które stacjonarnie mają możliwość prowadzenia hipotermii terapeutycznej. Jak przekonują eksperci wyzwanie pojawia się, gdy dziecko przyjdzie na świat w placówce znacznie oddalonej od specjalistycznego ośrodka.

- Niedotlenienie okołoporodowe może wynikać z szeregu różnorodnych przyczyn. Zdarza się najczęściej u donoszonych dzieci, u których przebieg ciąży nie sugerował żadnych komplikacji. W każdej takiej sytuacji noworodek z mniejszego ośrodka musi w jak najkrótszym czasie zostać przetransportowany do ośrodka referencyjnego – podkreśla     dr n.med. Andrzej Grudzień, , zastępca Kierownika  Oddziału Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodkaw USD w Krakowie

Należy również wspomnieć, że nie ma na świecie idealnego systemu do ciągłego monitorowania płodu, co powoduje, że nie udało się dotychczas całkowicie wyeliminować incydentów niedotlenienia okołoporodowego, które mogą prowadzić do wspomnianej encefalopatii niedotleniowo-niedokrwiennej.

Szósty ośrodek na szóste urodziny programu

W sytuacji transportu noworodka dotkniętego encefalopatią niedotlenieniowo – niedokrwienną wyzwaniem jest czas – często niestety wykracza poza maksymalne 6 godzin. Dlatego w 2019 roku Generali Polska, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu oraz Fundacja The Human Safety Net Polska uruchomiły pierwszy w Polsce program hipotermii leczniczej w transporcie noworodków. Placówki objęte programem otrzymują sprzęt do hipotermii leczniczej noworodków w karetce, a także pakiet odpowiednich szkoleń dla personelu. Jednocześnie lekarze mogą wymieniać się wiedzą i doświadczeniem, dzięki specjalnie stworzonej bazie przypadków zastosowania tej metody.

Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie to szósty ośrodek, który dołączył do programu obok szpitali zapewniających specjalistyczny, regionalny transport „N”  z Poznania, Zielonej Góry, Bydgoszczy, Łodzi i Warszawy.

- W ostatnich latach w województwie małopolskim rocznie średnio na świat przychodzi ok. 30 tys. noworodków. Dzięki udziałowi w programie dzieci dotknięte niedotlenieniem okołoporodowym będą miały szansę na lepsze rokowania i prawidłowy rozwój. To dla regionu istotny krok naprzód w stosowaniu hipotermii leczniczej. Karetka wyposażona w nowoczesny sprzęt będzie mogła dojechać do każdego z kilkunastu szpitali powiatowych w województwie małopolskim i już w drodze do  naszego ośrodka rozpocząć procedurę, gdzie będzie kontynuowana - mówi dr Grudzień

- Jestem niezwykle wzruszony, że do programu dołącza kolejna placówka. Nie miałoby to miejsca bez zaangażowaniu tak wielu wspaniałych ludzi, którzy codziennie działają na rzecz dobra dzieci. Dzięki projektowi udało się już uratować 30 noworodków, a teraz szansę na zdrowie uzyskają kolejni mali pacjenci. Naszym celem jest budowanie silnego i odpornego społeczeństwa, dlatego chcemy dawać dzieciom szansę na lepszą przyszłość - mówi Roger Hodgkiss, Prezes Zarządu Generali Polska.

- W ramach projektu gromadzone są dane o stosowaniu terapii, co pozwala na wymianę doświadczeń między placówkami i poszerzanie wiedzy medycznej w zakresie hipotermii leczniczej. To bardzo ważny projekt medyczny i naukowy – podkreśla prof. Jan Mazela.

- Cieszymy się, że możemy być częścią tego ważnego projektu. Do tej pory mieliśmy możliwość stacjonarnego prowadzenia hipotermii terapeutycznej. Dzięki wsparciu Generali Polska, Fundacji THSN i UM w Poznaniu dajemy szanse na skuteczną terapię dzieciom urodzonym w mniejszych ośrodkach, znacznie oddalonych od naszej placówki – podkreśla prof. Rafał Chrzan, Dyrektor Medyczny Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie.

***

Fundację Generali The Human Safety Net założono w 2017 r. Polska jest jednym z 26 krajów, w których realizowane są programy THSN, które wspierają rodziny z małymi dziećmi (0-6 lat) i integrują uchodźców poprzez pracę i przedsiębiorczość. W Polsce THSN działa od 2019 roku i realizuje zarówno programy dla rodzin z dziećmi, jak i dla uchodźców. W kwietniu 2025 została zarejestrowana Fundacja The Human Safety Net Polska, by we współpracy z partnerami jeszcze lepiej wspierać potrzebujących i tworzyć społeczność ludzi pomagających ludziom.

 

[1] Leczenie hipotermią noworodka z encefalopatią - Gazeta Lekarska, (dostęp: wrzesień 2025 r.)

[2] The State of Neonatal HIE: A 10 Year Review of Global Trends - Hope for HIE - Hypoxic Ischemic Encephalopathy (dostęp: wrzesień 2025 r.)

[3] Hipotermia na ratunek ciężko chorym noworodkom - Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie ( dostęp: wrzesień 2025 r.)